PARA KURULU
PARA KURULU ÖZELLİKLERİ
Para Kurlu merkez bankasına alternatif bir kurumdur. Para kuruluna geçen ülkelerdeki düzenlemeler:
- Sabit kur politikasına geçilir. Yani yerli para yabancı bir para birimine belli bir kurdan sabitlenir.
Bu yabancı para seçilirken dikkat edilecek noktalar:
- Yabancı para çok güçlü bir ekonomiye sahip ülkeye ait olmalı. Dalgalanmalardan uzak olmalı
- Ayrıca ülke ekonomisine benzer global olaylardan paralel etkilenecek bir yabancı ülkeye ait olmalı.
- Stratejik olarak işbirliği içinde olan bir ülkenin par birimi olmalı.
Tarihçe:
Para kurulu ilk defa 1846 yılından itibaren ingiliz sömürgelerinde uygulanmaya başlanıyor. Bununiki önemli nedeni var. 1.'si İngiliz para biriminin o dönemlerde çok güçlü olması ve 2. Bazı İngiliz sömürgelerinin rekabet edebilirliğinin yüksek olması.
Kendi parasıya başka ülkelerin sabit kura geçmesi o ülkeyi daha güçlü kılıyor.
II. Dünya Savaşı öncesi 70 ülkenin para kurulu içinde olduğunu görüyoruz. Bu ülkeler daha sonraları merkez bankası sistemine geçmeleriyle hepsi yüksek enflasyonla tanışmışlardır.
Para Kuruluna Geçiş
- Para kurulu üst ve bağımsız bir kurul olmalı
- Başına gelecek kişi uzun vadeli "6 yıl gibi" başında bulunmalı, politik kaygılardan uzak olmalı
- Para kuruluna geçiş Anayasa veya bir kanuna bağlıdır.
- Sabit döviz kurunun belirlenmesi de yine kanunla olmalıdır.
Para Kuruluna Geçişte Dikkat Edilecek Noktalar
- Yerli para birimine yeterli güven olacağı kanati oluşmadan geçilmemeli
- Min piyasada dolaşan para kadar hazinede yerli paranın karşılığı kadar bağlı dövizden bulundurlumalı. Bu kaynak için güçlü bir yabancı müttefik ülkeye ihtiyaç var. Herhangi bir talep karşısında hazine tüm talepleri karşılayabilmeli.
Para Kurulu Avantaj ve Dezavantajları:
Avantajları:
-Düşük Enflasyon
- Makro Ekonomik disiplin
- Ulusal paraya güven
Dezavantajları
- Ulusal paranın aşırı değerlenmesi ve bunun sonuçları
- Ödemeler dengesinde muhtemel açıklar
- Ulusal malların rekabet edebilirliğinn düşmesi
- Para politikasından dönüşte yaşanacaklar.
PRATİKLER
- AB'ye üye ülkeler, E'ye sabit.
- Daha önce İsrail bunu ABD'nindesteğiyle başarıyla uyguladı. USD'de sabitledi.
Peki sizce TR'de para kuruluna geçilse kısa ve uzun vadede neler olur?